نژاد پرستی پدیده ای است که ناقض حقوق انسان‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی بوده و موجب برتری و سلطه گروهی بر گروه دیگر و عامل ایجاد اختلاف و بروز ناامنی و جنگ در جوامع مختلف شده است.
از اینرو در سال 1948 که نخستین اعلامیه سازمان ملل متحد با عنوان اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رسید، آزادی و برابری تمام افراد بشری و نفی تبعیض مورد توجه قرار گرفت.
در بیشتر اسناد دیگر این اعلامیه که در موضوع‌های مختلف در سال‌های بعد به تصویب سازمان ملل متحد رسید نیز بارها به برابری و نفی تمام اشکال تبعیض پرداخته شد.
از جمله این اسناد میتوان به کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی 1965 و کنوانسیون منع و مجازات جنایت آپارتاید در سال 1973 اشاره کرد که در آنها موضوع تبعیض نژادی به طور ویژه مورد توجه بوده است.
کنوانسیون بین المللی حذف تمام اشکال تبعیض نژادی جامع‌ترین و واضح‌ترین معاهده برای بیان اندیشه تساوی نژادی توصیف شده است.
براساس ماده 1 این کنوانسیون، تبعیض نژادی به معنای هرگونه تبعیض، محدودیت و محرومیت از امتیازات اجتماعی است که بر مبنای اصل نژاد و رنگ صورت می‌گیرد و به اجرای تساوی حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سایر زمینه‌های مربوط به زندگی آسیب وارد می‌کند.
ماده 2 این کنوانسیون نیز دولت‌های عضو را متعهد می‌کند که تبعیض نژادی را محکوم کرده و بدون تاخیر از طریق مقتضی سیاست محو انواع تبعیض و برقراری تفاهم ملی را به مرحله اجرا بگذارند و از هیچ نوع قانون یا رویه عملی تبعیض نژادی علیه افراد یا گروه‌ها حمایت نکنند.
بر مبنای این کنوانسیون ها دولت های عضو متعهدند نه تنها خود به تبعیض نژادی دست نزنند، بلکه باید آن را ممنوع کنند و با اقدامات مناسب و از جمله وضع قوانین، مانع تبعیض نژادی از سوی هر فرد یا گروهی شوند.
مواد 3 و 4 این کنوانسیون نیز دولت‌های عضو را متعهد می‌کند که هر گونه تبلیغات یا سازمان‌های مبتنی بر تفکر و تئوری برتری یک نژاد یا انسان‌های متعلق به یک رنگ یا قومی خاص را ممنوع کنند.
وجود اندیشه های نژاد پرستانه در کشورهای صنعتی
متاسفانه با وجود چنین قوانین و تعهداتی که نژادپرستی را خشونت‌های جدی حقوق بشر به شمار می‌آورد، شواهد موجود حاکی از آن است که هنوز به دلیل تامین منافع برخی از افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها و در پاره‌ای موارد دولت‌ها، انواع تبعیض‌ها علیه برخی از افراد و گروه های دیگر بر حسب نژاد، رنگ پوست، دین، نسل یا ریشه ملی آنها اعمال می‌شود و هنوز انسان‌های بسیاری از پیامدهای این پدیده شوم در رنج هستند.
هنوز حتی در کشورهای صنعتی پیشرفته اندیشه های نژاد پرستانه به صورت‌های پنهان و آشکار وجود دارد.
این تفکر سبب تحقیر و پست شمردن گروه‌های نژادی غیر سفیدپوست و غیر بومی می‌شود و آنها را از مزایا و فرصت‌های اجتماعی محروم می‌کند.
نمونه و نمود چنین اندیشه هایی را می توان در سال های اخیر در کشورهای غربی مشاهده کرد.
امروزه موج جدیدی از پدیده نژادپرستی در کشورهای شمال اروپا مانند نروژ تا کشورهای جنوبی قاره سبز نظیر یونان گسترش پیدا کرده است.
حتی در فرانسه، کشوری که ادعا می‌کند مهد آزادی و دموکراسی است، در دو دهه اخیر موضوع نژادپرستی به صورت جدی مطرح شده است.
در آمریکا نیز که همواره ادعای رعایت حقوق بشر را دارد نیز به وضوح میتوان بروز پدیده نژادپرستی را ملاحظه کرد.
برخی کارشنان بر این عقیده اند که نژاد پرستی چیزی بیش از اندیشه‌هایی است که گروه کوچکی از افراد متأثر و لجوج واجد آنند.
برعکس، نژاد پرستی در بطن ساختار و عملکرد برخی جوامع ریشه دوانده است.
یعنی نژاد پرستی تمامی ساختارهای جامعه را به شیوه ای سیستماتیک در برگرفته است.
طبق این دیدگاه نهادهایی مثل پلیس، خدمات بهداشتی و نظام آموزشی، همگی خط مشی‌ها و سیاست‌هایی در پیش می‌گیرند که به نفع بعضی گروه‌هاست و علیه گروه‌های دیگر تبعیض قائل می‌شوند.
این «عدم تحمل در برابر دیگری» نه تنها در سطح عادی جامعه، بلکه گاه در لایه‌های بالای سیاسی کشورهای غربی نیز نمود بارزی پیدا کرده است.
برخورد «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در خشونت های نژاد پرستانه اخیر در «شارلوتزویل» ایالت ویرجینیای آمریکا نمونه روشنی از وجود چنین اندیشه ها است.
این البته اولین و آخرین باری نبوده که دولت آمریکا چنین فاجعه‌ای را رقم زده است.
نقض حقوق بشر در آمریکا با برخورد دوگانه با اقلیت های مذهبی
اخبار منتشر شده به خوبی گواه بر این موضوع است که در آمریکا سرزمینی که مدعی آزادی و رعایت حقوق بشر است هر از گاهی رنگین پوستان یا اقلیت های مذهبی به ویژه مسلمانان با پدیده شوم نژادپرستی و عوارض آن مواجهند.
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی های خود به این موضوع اشاره کرده و فرمودند:
"هنوز مسأله‌ی تبعیض نژادی در آن کشوری که مدعی آزادی و حقوق بشر است، حل نشده است. هنوز انسانی به جرم پوست سیاه، تأمین ندارد که در آن جامعه زندگی کند! یک وقت اگر لازم باشد، به جرم سیاه پوست بودن، پلیسی او را تا حد کشتن کتک می‌زند! این‌ها ادعای حقوق بشر می‌کنند!"
گزارش ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز دقیقا این موضوع را تایید می کند.
در این گزارش که موسوم به گزارش (Boston Review) است، اعلام شده که بیش از دو میلیون آمریکایی آفریقایی‌تبار با محدودیت‌هایی برای رأی‌دهی مواجه هستند.
علاوه بر این سیاه‌پوستان آمریکایی همواره برای یافتن شغل نیز با محدودیت‌هایی روبرو هستند.
اعمال تبعیض در استخدام نیز در این کشور امری عادی است.
نرخ بیکاری در مورد سیاه‌پوستان اکنون به بیش از 14 درصد رسیده است.
همچنین مطالعات مختلف خیزش دوباره جریان آپارتاید را در محل‌های کار در ایالات متحده نشان می‌دهد.
براساس آمارهای اعلام شده 19 پیشه از 58 پیشه مورد مطالعه قائل به بازگشت دوباره تفکیک نژادی میان سیاه‌پوستان و سفیدپوستان در محل کار هستند.
تبعیض در واگذاری مشاغل و درآمدها سبب شده که متوسط درآمد خانوارهای سیاه‌پوست همواره کمتر از سفید پوستان باشد.
با وجود بسیاری از شواهد مبنی بر نقض حقوق اقلیتها در آمریکا اما سیاستمداران این کشور هر جا که لازم بدانند مخالفان خود را به عدم رعایت حقوق اقلیت ها و نقض حقوق بشر متهم می کنند.
به عنوان نمونه به تازگی «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی در واشنگتن، ایران را به نقض حقوق اقلیت های دینی متهم کرد و ادعا کرد، مسیحیان و دیگر اقلیتها در ایران هدف آزار و اذیت هستند.
ایران در حالی از سوی امریکا به نقض حقوق اقلیت های دینی متهم می شود که جمهوری اسلامی ایران قوانین خود را بر اساس مکتب اسلام تدوین و تصویب نموده و در بخش هایی از قانون اساسی خود به نفی تبعیض و برابری تمام انسان ها صرف نظر از رنگ، نژاد، قومیت و مذهب پرداخته و مخالفت خود را نسبت به تبعیض نژادی با تصویب کنوانسیون های بین المللی که در رابطه با تبعیض نژادی هستند، نشان داده است.
نسرین خویی
116/112
بیشتر بخوانید:
موشن‌گرافی: آمریکا و تاریخ نژاد پرستی
نژاد پرستی و برده داری؛ وجه مشترک رژیم صهیونیستی و آمریکا/ تحلیل
