دولت آمریکا از زمان اجرایی شدن برجام در 16 ژانویه 2016 کارشکنی‌ها در اجرای این توافق و تلاش برای محروم کردن ایران از مزایای اقتصادی ایران از برجام با برداشته شدن تحریم های هسته ای را آغاز کرد.
با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» در آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت. ترامپ در زمان مبارزات انتخاباتی وپس از ورود به کاخ سفید بارها به برجام تاخته وآن را بدترین توافق نامیده و تهدید کرده است، کشورش را از این توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه شنبه 8 می 2018 به طور یکجانبه با نقض تعهدات واشنگتن ذیل برجام کشورش را از این توافق بین المللی خارج و بازگشت تحریمهای هسته‌ای را اعلام کرد.
به گفته «برایان هوک» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران: "واشنگتن به این دلیل از برجام خارج شده است که بتواند فشارهایش علیه تهران را افزایش دهد و سیاست فشار حداکثری علیه ایران را ادامه خواهد داد."
اتحادیه اروپا؛ برهم خوردن برجام تاثیرات امنیتی منفی به دنبال دارد
رویکرد ضد برجامی واشنگتن مورد قبول اعضای گروه 1+4 یعنی روسیه، چین، تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) و اتحادیه اروپا نیست.
از دیدگاه اتحادیه اروپا برهم خوردن برجام و لغو این توافق، تاثیرات امنیتی منفی به دنبال داشته و در عین حال اعتبار دیپلماسی اروپا را بشدت زیر سئوال می برد.
بروکسل برجام را نمونه ای از یک توافق چند جانبه می داند که می تواند به عنوان الگو و مدلی برای حل و فصل دیگر مناقشات بین المللی نیز به کار رود.
مقامات ارشد اتحادیه اروپا بارها بر این مساله تاکید کرده اند. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز سه شنبه 12 مارس طی سخنانی در نشست شورای امنیت گفت:
"ما به اجرای توافق هسته‌ای با ایران ادامه خواهیم داد و تلاش می‌کنیم برای حفظ اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد، به این توافق احترام بگذاریم." موگرینی اذعان کرد:
"در کنار اجرای تعهدات ایران، لغو تحریم‌ها بخش اساسی این توافق است؛ بنابراین ما همچنان برای حفظ منافع اقتصادی ایران ناشی از لغو تحریم‌ها تلاش خواهیم کرد."
انتقادات گسترده جهانی به اقدام آمریکا در زمینه خروج از برجام
اقدام آمریکا در زمینه خروج از برجام، با انتقادات گسترده جهانی بویژه دیگر طرف های امضا کننده برجام روبرو شده است.
برخلاف خواسته آمریکا و رویکرد یکجانبه گرایانه واشنگتن که همواره بر طبل لغو برجام و تشدید فشارها علیه ایران می کوبد، دیگر قدرتهای جهانی خواهان حفظ این توافق بسیار مهم هستند.
اعضای برجام در قالب گروه 1+4 بر حفظ برجام و تعامل با ایران و یافتن راه کارهایی برای کاهش اثرات منفی اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران از سوی آمریکا تاکید کردند.
در این راستا اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی متعهد شدند تا ساز و کار مالی ویژه ای برای بی‌اثر کردن تحریمهای آمریکا ضد ایران ارائه کند. اروپا در 31 ژانویه 2019 رسما راه‌اندازی کانال ویژه تجارت با ایران "اینستکس" را اعلام کرد.
اقدامی که هر چند تاثیرات عملی اندکی در زمینه کاهش تاثیرات تحریمهای آمریکا علیه ایران دارد، اما نشانه ای از مقاومت ساختاری اروپا در برابر امریکا محسوب می شود.
ضمن اینکه کمیسیون مشترک برجام نیز بر لغو تحریم ها علیه ایران به عنوان بخش حیاتی این توافق مهم بین المللی تاکید کرده که این مساله نوعی مخالفت مستقیم با دیدگاه آمریکا در زمینه تشدید فشارهای تحریمی علیه ایران با هدف تسلیم تهران در برابر خواسته های واشنگتن محسوب می شود.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
133/116
بیشتر بخوانید:
نامه 50 دیپلمات و ژنرال بازنشسته آمریکایی به ترامپ برای بازگشت به برجام
تاکید سازمان ملل بر ضرورت حفظ برجام/ تحلیل
آلبرایت: خروج از برجام، آمریکا را بی اعتبار کرده است
