روزنامه الاخبار لبنان 14 دسامبر در مقاله‌ای درباره نتایج مذاکرات صلح یمن، نوشت، این دور از رایزنی‌ها درباره حل بحران یمن در استکهلم سوئد 13 دسامبر گذشته با توافق درباره الحدیده، تعز و نیز توافق درخصوص تبادل اسرا به پایان رسید و قرار شد ماه آینده دور دوم گفت وگوها از سرگرفته شود.
در این مقاله ابراز امیدواری شد، در دور دوم مذاکرات درباره یمن، طرف‌های یمنی بتوانند درخصوص همه پرونده‌ها و در صدر آن "چارچوب سیاسی راه حل بحران یمن" به توافق برسند.
به هر حال، رایزنی‌هایی که از حدود یک هفته در استکهلم به طول انجامید، با تلاش‌هایی در راستای اعتماد سازی و حل پیچیده‌ترین پرونده‌ها همراه بود؛ تلاش‌هایی که اگر ادامه یابد می‌تواند روزنه امیدی به سوی توقف حملات نظامی ائتلاف سعودی علیه یمن که از چهار سال قبل آغاز شده است، ایجاد کند.
طی چهار سالی که جنگ ائتلاف سعودی - اماراتی علیه یمن آغاز شده است، حدود ده هزار نفر کشته شده‌اند. این جنگ حدود 14 میلیون یمنی را در معرض خطر گرسنگی قرار داده است.
شرکت کنندگان در نشست استکهلم، این بار قبل از ترک میز مذاکرات توانستند دو پرونده پیچیده و مهم یمن را بررسی و درخصوص آن‌ها به توافق برسند.
توافق بر سر شهر الحدیده و بندر راهبردی آن و نیز توافق درخصوص کاهش تنش در شهر تعز، مهمترین دستاوردی بود که در این دور از رایزنی‌ها حاصل شد.
هیات‌های اعزامی به استکهلم هر چند نتوانستند درخصوص دیگر پرونده‌ها از جمله بازگشایی فرودگاه صنعا، بحران اقتصادی، آتش‌بس، بازگشایی گذرگاه‌های استان‌های مختلف برای ارسال کمک‌های بشردوستانه و چارچوب سیاسی حل بحران یمن به توافق برسند، اما توانستند با موافقت بر سر برگزاری دور دوم مذاکرات، راهی برای حل مسائل باقی مانده بگشایند.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در این باره اعلام کرد، با فشارهایی که از سوی وی بر طرفین اعمال شد، اواخر ژانویه سال 2019 به عنوان موعد برگزاری دور دوم تعیین شد.
هیات اعزامی دولت انتصابی «عبد ربه منصور هادی» اما با بحث درخصوص چارچوب کلی دور دوم مذاکرات مخالفت کرد.
شکی نیست که شکست جمود سیاسی در ربع ساعت آخر مذاکرات در استکهلم با فشارهای بین‌المللی که از سوی دبیرکل سازمان ملل اعمال شد، حاصل گردید.
پس از توافق درخصوص چارچوب اجرای توافقات حاصل شده در استکهلم، انتظار می‌رود آتش‌بس به طور کامل در استان الحدیده برقرار شود و طی چند روز آتی همه نیروهای نظامی از این شهر و بندر آن عقب نشینی کنند.
«مارتین گریفیتس» فرستاده سازمان ملل به یمن 13 دسامبر اعلام کرد، عقب‌نشینی نظامیان ابتدا از بنادر سه گانه (الحدیدة، الصلیف و رأس عیسى) آغاز می‌شود. سپس نظامیان از شهر الحدیده عقب‌نشینی می‌کنند و سازمان ملل به عنوان ناظر اصلی بر بندر الحدیده ایفای نقش می‌کند. بیشتر کمک‌های بشردوستانه و کمک‌های غذایی برای میلیون‌ها یمنی از این بندر به دیگر استان‌های یمن ارسال می‌شود.
نیروهای محلی اما با نظارت "کمیته امنیتی- نظامی مشترک" و مورد توافق دو طرف و با همکاری سازمان ملل، مسئولیت حفظ امنیت شهر الحدیده را برعهده خواهند گرفت.
نظارت سازمان ملل بر عملیات راه‌اندازی و بازرسی در بندر الحدیده و دیگر بنادر این استان، به بهانه‌های ائتلاف سعودی برای حمله نظامی به این شهر ساحلی پایان خواهد داد.
پیش از این توافق، سخنگوی نیروهای ائتلاف سعودی بدون ارائه مدرک و سند، در ادعایی بندر الحدیده را به عنوان شاهراه قاچاق سلاح‌های ایرانی برای حوثی‌ها توصیف کرده بود اما جنبش انصارالله یمن و ایران این ادعا را تکذیب کرده‌اند.
جنبش انصار الله که توافق درخصوص شهر الحدیده را یک پیروزی برای ملت یمن اعلام کرده است، شش ماه قبل و هنگامی که مارتین گریفیتس پیشنهاد نظارت سازمان ملل بر بندر الحدیده را به صنعاء ارائه کرد، با آن موافقت کرده بود اما ائتلاف سعودی این پیشنهاد را نپذیرفت.
در این دور از رایزنی‌ها نیز هیات اعزامی ریاض تا روز آخر بر مخالفت خود با این مساله پافشاری کرد، اما پس از آنکه در جلوگیری از توافق در این خصوص با شکست مواجه شد، تغییر موضع داد و آن را یک دستاورد تلقی کرد و مدعی شد این توافق عقب‌نشینی حوثی‌ها را از شهر الحدیده تضمین می‌کند.
وزیر امور خارجه دولت انتصابی یمن اما این توافق را تا زمان اجرایی شدن، یک توافقنامه فرضی توصیف کرده است.
در حالیکه «محمد عبدالسلام» رئیس هیات اعزامی جنبش انصار الله یمن به مذاکرات گفت، صنعا برای برقراری آتش بس در الحدیده، تنها گذرگاه باقی مانده برای ارسال کمک‌های بشردوستانه، تلاش بسیاری انجام داد و این تلاش‌ها نیز به نتیجه رسید.
به هر حال، توافق بر سر الحدیده، به بهانه‌های ائتلاف برای حمله نظامی به این شهر ساحلی و راهبردی پایان خواهد بخشید.
توافق بر سر کاهش تنش در شهر تعز، پرجمعیت‌ترین شهر یمن هم از دیگر دستاوردهای نشست استکهلم سوئد است.
البته می‌توان فراهم شدن زمینه برگزاری دور آتی مذاکرات و احتمال بازگشایی گذرگاه‌های دیگری برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به یمن را از دیگر نتایج این دور از گفت وگوها در استکهلم سوئد دانست.
آنتونیو گوترش درخصوص فرودگاه صنعا هم پیش‌بینی کرد که طی هفته آینده توافقاتی درخصوص این فرودگاه حاصل شود. به گفته وی احتمالا سازمان ملل در توافق بر سر فرودگاه صنعا نیز نقش اصلی را ایفا خواهد بود.
در حالیکه دولت مستعفی عبد ربه منصورهادی اصرار دارد فرودگاه صنعاء به یک فرودگاه داخلی تبدیل شد، سخنگوی هیات اعزامی صنعاء به استکهلم در این خصوص به رویترز تاکید کرد که جنبش انصار الله در اساس با ایفای نقش سازمان ملل در فرودگاه صنعا موافق است.
به گفته این منبع ماموریت سازمان ملل در فرودگاه صنعا شامل تحقیق درباره سلامت، امنیت، تفتیش و بازرسی خواهد شد.
به گفته عبدالسلام هیات اعزامی صنعا تلاش کرد درخصوص فرودگا صنعا نیز توافقاتی صورت گیرد. این هیات پیشنهاد داد که هواپیماها از فروگاه صنعا به اردن و مصر پرواز کنند اما هیات اعزامی ریاض بر اصرار خود برای رفتن هواپیماها به عدن تا پایان رایزنی‌ها پافشاری کرد.
با وجود همه این مسائل در این دور از رایزنی‌ها، دستاوردهای خوبی برای ملت یمن در هر دو بعد انسانی و نظامی حاصل شد و تا حدودی سایه جنگ از یمن دور شد. اگر این رایزنی‌ها ادامه یابد امید آن وجود دارد که راهکار نظامی به طور کامل حذف و توافق فراگیر سیاسی حاصل شود.
شاید طرفین برای دستیابی به توافقات کامل به دور سوم مذاکرات هم نیاز پیدا کنند اما احتمال آن وجود دارد که در دور بعدی که در اواخر ماه ژانویه 2019 برگزار خواهد شد، طرفین بر سر آتش‌بس در دیگر مناطق و بازگشایی دیگر گذرگاه‌ها برای ارسال کمک‌های بشردوستانه، حل بحران اقتصادی، سرنوشت نیروهای بیگانه مستقر در خاک یمن به توافقاتی دست یابند.
هیات اعزامی صنعاء برای سرعت بخشیدن به روند مذاکرات پیشنهاد کرد تا رایزنی‌ها درخصوص مسائل اقتصادی ادامه یابد. طرفین در این دور از رایزنی‌ها فقط بر سر حفظ درآمدهای بندر الحدیده در شعبه بانک مرکزی در این شهر توافق کردند.
به گفته عبدالسلام، هیات اعزامی ریاض اما تلاش داشت مسائل و مشکلات اقتصادی را نیز سیاسی جلوه دهد.
جنبش انصارالله یمن تلاش دارد برای دستیابی به راه حل ریشه‌ای بحران یمن گفت وگوهای سیاسی روند سریع‌تری داشته باشد و به همین منظور با پیش‌نویسی که سازمان ملل درخصوص چارچوب کلی راه‌حل سیاسی بحران یمن پیشنهاد داده، موافقت کرده است اما هیات ریاض از امضای این پیش‌نویس خودداری کرد.
به نظر می‌رسد عربستان و امارات نیز همچنان بر تکیه به راه حل نظامی حتی در حین اجرای مذاکرات صلح اصرار دارند.
مترجم: محبوبه جعفری
بیشتر بخوانید:
دو دستاورد سیاسی برای انصارالله یمن با توافق استکهلم
آمریکا و عربستان، مسئول 4 سال جنایت در یمن
جانفشانی مردم یمن؛ برملا شدن خوی‌جنگی عربستان و آمریکا
