قیمت های جهانی نفت در سال 2020 تحت تاثیر افت تقاضا در پی شیوع ویروس کرونا، جنگ قیمت و افزایش تولید عربستان سعودی و روسیه، حدود دو سوم سقوط کرده است.
در راستای تلاش ها برای پایان دادن به این وضع، کشورهای عضو اوپک و اعضای اوپک پلاس به رهبری روسیه در جلسه‌ای اضطراری در روز پنج شنبه (9 آوریل) که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، درباره کاهش تولید و عرضه روزانه 10 میلیون بشکه ای نفت توافق کردند و به این ترتیب به جنگ طولانی در میزان سهم هر یک در بازارهای نفتی پایان دادند. این میزان کاهش در ماه مه و ژوئن 2020 اعمال می‌شود.
به گفته «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران، "پیشنهاد شده است که از ژوئیه تا پایان سال جاری میلادی عرضه روزانه به میزان هشت میلیون بشکه کاهش یابد که بر سر این رقم اختلاف نظری وجود ندارد و از ژانویه 2021 تا آوریل 2021 نیز عرضه روزانه به میزان شش میلیون بشکه کاهش خواهد یافت." زنگنه تصریح کرد: "ایران، ونزوئلا و لیبی به طور طبیعی مستثنا هستند."
طبق این توافق، عربستان سعودی و روسیه به عنوان بزرگترین تولید‌کنندگان نفت در این گروه، هریک تولیدات روزانه خود را باید به 8/5 میلیون بشکه کاهش دهند. بدین ترتیب سهم هر یک از این دو کشور بزرگ صادرکننده نفت از کاهش تولید، حدود 23 درصد خواهد بود. با این حال با توجه به افزایش 3/5 میلیون بشکه ای تولید نفت عربستان و شرکای آن در چند هفته اخیر عملا بازار شاهد کاهش 6/5 میلیون بشکه ای عرصه نفت خواهد بود.
این رقم غیر از میزان عرضه‌ای است که قرار است کشورهایی مثل کانادا، نروژ، برزیل و حتی آمریکا کاهش دهند. این کشورها برای کاهش تولیدات نفت خود اعلام آمادگی کرده‌اند با این حال بعید به نظر می رسد، آمریکا حاضر به کاهش تولید نفت خود شود. در حال حاضر ایالات متحده بزرگترین تولید کننده نفت در جهان است که البته این به مدد تولید نفت شیل در این کشور حاصل شده است.
تقاضای جهانی نفت طی هفته‌های اخیر به خاطر شیوع ویروس کرونا و قرنطینه شدن میلیاردها نفر در جهان حدود 35 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. با توجه به این کاهش تقاضا، هرگونه توافق کشورهای تولیدکننده برای کاهش تولید به میزانی کمتر از این رقم، چندان به ثبات بازار کمک نخواهد کرد؛ هر چند توافق اوپک پلاس می تواند مانع از کاهش هر چه بیشتر قیمت نفت و آغاز روند صعودی آن شود.
به گفته زنگنه، طبق برآوردهای دبیرخانه اوپک، اگر در ماه مه، 15 میلیون بشکه کاهش عرضه تحقق نیابد، شاهد اضافه عرضه نسبت به تقاضا خواهیم بود و بازار دچار شوک جدی از نظر قیمتی خواهد شد.
به گفته تحلیلگران بازار نفت، سقوط شدید قیمت نفت، ثبات اقتصادی کشورهای نفتی و ادامه فعالیت شرکت های تولید کننده نفت شیل را در آمریکا تهدید می‌کند. این مساله نگرانی شدید واشنگتن را موجب شده است.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا از یک سو هوادار کاهش بهای نفت با توجه به مطلوبیت آن برای مصرف کنندگان آمریکایی و در نتیجه رای مثبت به وی در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2020 است و از سوی دیگر می داند که تداوم روند نزولی قیمت نفت برای شرکت های نفت شیل آمریکا بسیار گران تمام خواهد شد و می تواند به ورشکستگی آنها منجر شود.
ترامپ با آگاهی از این که ایالات متحده می‌تواند متضرر اصلی جنگ نفتی کنونی باشد در پی میانجی گری میان مسکو و ریاض بوده است. ترامپ روز پنج شنبه اعلام کرد که در تماس تلفنی با «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه درباره تولید نفت صحبت کرده است و مسکو و ریاض امروز یا فردا درباره تولید نفت اعلامیه‌ای صادر خواهند کرد.
روسیه بارها ریاض را مقصر اوضاع نابسامان نفتی کنونی دانسته و خواستار تغییر رویکرد و برخورد سعودی ها با مساله نفت و قیمت های آن شده است. در مقابل، عربستان سعودی مسکو را مقصر اوضاع نابسامان نفتی کنونی قلمداد کرده است. با این حال فشارهای آمریکا بر این دو کشور برای رسیدن به توافق و پایان دادن به جنگ قیمت های نفت و نیز نگرانی و فشارهای دیگر اعضای اوپک پلاس در این زمینه در رسیدن به توافق روز پنج شنبه نقش مهمی داشته است.
به رغم توافق اخیر اوپک پلاس، کارشناسان نفتی معتقدند تا زمانی که همه گیری ویروس کرونا میلیاردها نفر را خانه نشین کرده است، کاهش 10 میلیون بشکه ای تولید روزانه نفت در جهان نیز نمی تواند به تقویت قیمت نفت کمک موثری کند.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
139/116
بیشتر بخوانید:
توافق در "اوپک پلاس" برای کاهش 10 میلیون بشکه‌ای تولید نفت
تداوم اختلافات نفتی روسیه و عربستان و تعویق نشست اوپک پلاس/ تحلیل
گزارش: جنگ نفتی روسیه و عربستان
