عبدالفتاح البرهان، در فرمان خود آورده است: "به فرماندهی نیروهای مسلح و مقامات مربوطه دستور می‌دهم تا فرمان قانون اساسی و انحلال نیروهای پشتیبانی سریع را اجرا کنید."
این در حالی است که یک عضو شورای مشورتی نیروهای پشتیبانی سریع در واکنش به فرمان انحلال این نیروها توسط البرهان گفت: "تصمیم البرهان خلاف قانون اساسی است و نیروهای پشتیبانی سریع اجرای این فرمان را الزامی نمی‌دانند."
فرمان البرهان تحولی جدید در جنگ داخلی در سودان است که اکنون در پنجمین ماه خود علاوه بر تلفات و خراب های گسترده موجب بی خانمانی صدها هزار نفر سودانی شده است.
درگیری های مسلحانه بین نیروهای «عبدالفتاح البرهان» فرمانده ارتش و رئیس شورای حاکمیت انتقالی سودان و «محمد حمدان دغلو» ملقب به «حمیدتی» معاون البرهان و فرمانده نیروهای واکنش سریع در خارطوم، پایتخت سودان و بعدها سایر نقاط این کشور از 15 آوریل 2023 آغاز شد.
اکنون علاوه بر خارطوم و ام درمان، درگیری میان نظامیان ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع سودان در استان‌های کردفان شمالی و دارفور جنوبی نیز ادامه دارد.
تاکنون چندین بار میان گروه‌های درگیر آتش بس اعلام شده؛ اما طرفین به طور مداوم آن را نقض می‌کنند. نکته مهم اینکه به دلیل توازن قدرت نسبی دو جناح رقیب به رغم نبردهای بسیار اما هیچ کدام از دو طرف نتوانسته پیروزی قاطعی به دست آورده و قدرت را به طور کامل قبضه کند.
اکنون البرهان رئیس شورای حاکمیتی سودان در اقدامی که ظاهرا برای لغو مشروعیت نیروهای واکنش سریع صورت گرفته فرمان انحلال نیروهای پشتیبانی سریع سودان را صادر کرده است.
این در حالی است که روند نظامی چندان به نفع شورای حاکمیتی جریان ندارد. در این راستا، در حالی که نبرد بین نیروهای به رهبری ژنرال عبدالفتاح البرهان و نیروهای واکنش سریع به رهبری حمیدتی ادامه دارد، یک گروه شبه‌نظامی بزرگ برای پیوستن به صفوف نیروهای حمیدتی اعلام آمادگی کرد.
«عبدالباقی قرفه» فرمانده شبه‌نظامیان جنبش مردمی موسوم به «پیروان حقیقت» (أصحاب القضیة الحقیقیین) سودان با 25 هزار نیروی مسلح روز سه‌شنبه در پیامی ویدئویی با حمایت از ژنرال حمیدتی، فرمانده نیروهای پشتیبانی سریع سودان از پیوستن نیروهایش به این نیروها خبر داد.
«احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب می گوید: "بحران در سودان ادامه دارد و هزینه سنگینی را برجای می‌گذارد که فراتر از چیزی است که مردم سودان تاب تحمل آن را دارند... سودان بیشتر به وضعیت جنگ داخلی فراگیر نزدیک می‌شود."
عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش و رئیس شورای حاکمیت انتقالی سودان پس از برکناری «عمر البشیر» رئیس جمهور نظامی وقت سودان به دنبال تظاهرات گسترده مردم سودان، از 12 آوریل 2019 تا 25 اکتبر 2021 رئیس شورای حاکمیتی سودان بود.
وی برای تحکیم موقعیت خود اقداماتی مانند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و نیز گسترش روابط با آمریکا صورت دادکه البته با مخالفت گسترده مردم سودان مواجه شده است.
البرهان به رغم وعده های بسیار برای واگذاری قدرت به غیر نظامیان نه فقط گامی مهم در این زمینه برنداشته بلکه با کودتایی علیه دولت غیر نظامی انتقالی «عبدالله حمدوک» را که از 21 اوت 2019 به عنوان نخست وزیر سودان فعالیت داشت در 25 اکتبر 2021 برکنار کرده و قدرت را به طور کامل قبضه نمود.
البرهان شورای حاکمیت را که قبلاً قدرت را بین نظامیان و غیرنظامیان کشور تقسیم می‌کرد، منحل کرد. احزاب سیاسی سودان برکناری حمدوک نخست وزیر و دستگیری رهبران و مقامات سودانی توسط نظامیان را «کودتای نظامی» خوانده بودند.
عبدالله حمدوک پس از کودتای 25 اکتبر 2021 از سوی ارتش سودان و پایان مشارکت انتقالی با احزاب سیاسی، به دلیل فشارهای شدید داخلی و خارجی بار دیگر در 21 نوامبر 2021 به قدرت رسید و البرهان و حمدوک توافقنامه ای سیاسی را امضا کردند که شامل بازگشت نخست وزیر به سمت خود، تشکیل دولت تکنوکرات و آزادی بازداشت شدگان سیاسی بود. اما نهایتا به دلیل تداوم اختلافات حمدوک در 2 ژانویه 2022 استعفا داد و عثمان حسین کفیل نخست وزیری شد.
در دسامبر 2022 توافقی میان گروه‌های مدنی و شورای حاکمیتی نظامی سودان برای حل و فصل بحران سیاسی این کشور صورت گرفت.
این گروه‌ها بر سر یک دوره انتقالی 24 ماهه توافق کردند که از زمان انتخاب نخست وزیر انتقالی آغاز خواهد شد. طبق توافق صورت گرفته، این قدرت انتقالی کاملا مدنی و دموکراتیک و بدون مشارکت نظامیان خواهد بود.
با تشدید اوضاع وخیم اقتصادی واجتماعی سودان و تداوم بن بست سیاسی در این کشور و افزایش انتقادات از عملکرد شورای حاکمیتی به ویژه عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و تلاش آشکار ژنرال البرهان برای تحکیم قدرت خود از قبل هم انتظار می رفت که جنگ قدرت در این کشور آفریقایی بار دیگر اوج بگیرد.
هرچند در چند سال اخیر همواره تقابل و اختلاف بین دولت غیر نظامی و نظامیان که در شورای انتقالی و حاکمیتی نقش مهمی ایفا می کنند مطرح بوده اما اکنون اختلافات جدی به سطح فرماندهان ارشد نیروهای مسلح سودان یعنی البرهان و حمیدتی انتقال یافته و درگیری های کنونی نیز با هدف حذف البرهان از قدرت آغاز شده است. با این حال چشم اندازی برای پایان این درگیری ها وجود ندارد.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
