الیزابت دوم با وجود سلطنتش بر بریتانیا، رئیس ۱۴ کشور دیگر به اصطلاح مشترک المنافع شامل استرالیا، نیوزیلند، کانادا، پاپواگینه نو، جامائیکا و چند کشور جزیره‌ای حوزه کارائیب و جنوب اقیانوس آرام نیز بود.
در این راستا «گاستون براون»نخست وزیر آنتیگوآ و باربودا اعلام کرد، به دنبال درگذشت ملکه الیزابت دوم، وی ظرف سه سال همه پرسی را درخصوص تبدیل این کشور به یک جمهوری برگزار خواهد کرد. این کشور حوزه کارائیب یکی از ۱۴ کشوری است که پادشاه بریتانیا را به عنوان رهبر کشورشان حفظ کرده‌اند و نخست وزیر آنتیگوآ و باربودا با امضای سندی جایگاه چارلز به عنوان پادشاه جدید این کشور را تایید کرد.اما کمی بعد براون گفت: برای برگزاری این همه پرسی تلاش خواهم کرد. آنتیگوآ و باربودا یک کشور جزیره‌ای مستقل بین دریای کارائیب و اقیانوس اطلس، در قاره آمریکا است.
فرصت طلایی برای جدای کشورهای مستعمره
به نظر می رسد برای کشورهایی که هنوز زیر یوغ سلطنت بریتانیا هستند و به نوعی پادشاه بریتانیا را به عنوان رئیس کشور به رسمیت می شناسد، با مرگ الیزابت دوم و به سلطنت رسیدن چارلز سوم فرصتی طلایی به وجود آمده تا خود را از کمند لندن رها سازند. البته این روند از قبل هم آغاز شده و اکنون انتظار می رود تا بر شدت و شتاب آن افزوده شود. در سال 2021 باربادوس واقع در حوزه کارائیب جدیدترین کشوری شد که پادشاه بریتانیا را از مقام ریاست این کشور کنار گذاشته و به جمهوری تبدیل شد.
این موج جدایی از سلطنت بریتانیا در کشورهای حوزه کارائیب قوی‌تر نیز هست.جامائیکا، پرجمعیت‌ترین کشور حوزه کارائیب که از کشورهای عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع است ماه ژوئن روند گذار به سمت جدایی از لندن و تبدیل به یک جمهوری شدن را آغاز کرد و انتظار می‌رود که به موجب این فرآیند تا قبل از برگزاری انتخابات سراسری بعدی خود در سال ۲۰۲۵ پادشاه بریتانیا را از ریاست این کشور برکنار کند. جامائیکا در سال ۱۹۶۲ استقلال خود را از بریتانیا دریافت کرد. اندرو هولنس، نخست وزیر جامائیکا به شاهزاده ویلیام سر چارلز و ولیعهد کنونی بریتانیا و همسرش کیت در جریان سفر آنها به این جزیره در مارس 2022 اعلام کرد که جامائیکا کشور بعدی است که به یک جمهوری تبدیل می‌شود .شاهزاده ویلیام پس از بازگشت از این سفر اذعان کرد که روزهای خاندان سلطنتی در منطقه کارائیب به شماره افتاده و آینده از آن مردم است که درباره آن تصمیم بگیرند.
یکی از وزرای بلیز که کم جمعیت‌ترین و کوچک‌ترین کشور در آمربکای مرکزی نیز گفته است که شاید زمان آن فرا رسیده که گام بعدی را در رسیدن به استقلال واقعی‌شان بردارند. بلیز با اینکه در سال ۱۹۸۱ از بریتانیا مستقل شده اما هنوز عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع است.
گسترش روند جدایی طلبی کشورهای بزرگ عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع از بریتانیا
نکته قابل توجه اینکه حتی در کشورهای بزرگ عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع نیز روند جدایی خواهی و قطع ارتباط با پادشاهی بریتانیا در حال گسترش است. در این راستا مرگ الیزابت دوم بار دیگر موجب زنده شدن درخواست ها در استرالیا شده است. آدام بانت، قانونگذار استرالیایی، یک روز پس از مرگ الیزابت دوم، بار دیگر بحثی دیرینه را با مطرح کردن این درخواست که استرالیا تبدیل به جمهوری شده و روابطش را با سلطنت بریتانیا قطع کند و از آن مستقل شود به راه انداخته است. استرالیا در سال ۱۹۹۹ یک همه پرسی برای تبدیل شدن به یک جمهوری برگزار کرد اما با رای دادن ۵۵ درصد شرکت کننده ها به مخالفت با استقلال از بریتانیا، به شکست انجامید.
در کانادا نیز که از جمله کشورهای مهم عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع است مساله جدایی کامل از بریتانیا مدتهاست که مطرح شده و اکنون با پادشاهی چارلز سوم این مساله با شدت بیشتری دنبال می شود. نظر سنجی آوریل 2022 نشان داد ۵۱ درصد کانادایی‌ها مخالف ریاست پادشاه بریتانیا بر کشورشان "برای نسل‌های بعدی" هستند در حالی که ۲۶ درصد از تداوم این ریاست حمایت کردند. همچنین طبق این نظرسنجی ۶۷ درصد از کانادایی‌ها با چارلزدر مقام پادشاه و رئیس رسمی کشور کانادا مخالفت دارند.
«جاسیندا آردرن» نخست وزیر نیوزیلند هم پیش از این انتظارش برای تبدیل شدن نیوزیلند به جمهوری مستقل از بریتانیا در طول حیاتش را اعلام کرده بود.به نظر می رسد درخواست ها برای جدایی کامل از بریتانیا در دوره پس از مرگ الیزابت دوم رو به فرونی خواهد نهاد به ویژه اینکه چارلز سوم پادشاه جدید بریتانیا که اکنون 73 ساله است محبوبیت الیزابت دوم را در کشورهای جامعه مشترک المنافع نداشته و اساسا از وجهه چندان قابل توجهی حتی در داخل کشور خود نیز برخوردار نیست.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
113
