سران آمریکا، ژاپن، هند و استرالیا در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند: "ما از حاکمیت قانون، آزادی دریانوردی و هوانوردی، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات، ارزش‌های دموکراتیک و یکپارچگی سرزمینی کشورها پشتیبانی می‌کنیم."
در این بیانیه طولانی هرچند از چین به صورت صریح نامی برده نشد، اما به خوبی روشن است که چین مخاطب اصلی این بیانیه بود؛ چرا که این چهار کشور در بیانیه خود بر پشتیبانی از رفتار مبتنی بر قانون در منطقه تحت نفوذ چین تأکید کردند.
آمریکا با توجه به اهمیت اساسی منطقه استراتژیک ایندو پاسیفیک همواره بر حضور قدرتمند در این منطقه تاکید زیادی داشته است. در این راستا، واشنگتن در صدد ائتلاف سازی با کشورهای مهم این منطقه و نیز افزایش رایزنی ها با آنها است.
با توجه به افزایش تقابل آمریکا و چین به عنوان اولین ودومین قدرت اقتصادی این امر از اهمیت فزاینده ای برخوردار است. گروه کواد نیز اساسا با هدف مقابله با اقدامات چین شکل گرفته است.
آمریکا در این گروه از همراهی دو متحد اصلی و دیرینه خود یعنی استرالیا و ژاپن به منظور پیشبرد اهداف مد نظرش بهره می برد، ضمن اینکه هند نیز به عنوان قدرت اصلی در عرصه اقیانوس هند در سال های اخیر اختلاف فزاینده ای با چین بر سر مناطق مرزی مورد اختلاف داشته که موجب بروزدرگیری های مرزی بین دو کشور نیز شده است.
تلاش آمریکا برای مهار چین
در عین حال هند به رغم همراهی با چین در گروه های منطقه ای و بین المللی مانند سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس، اما به پکن به عنوان رقیب اقتصادی و امنیت خود می نگرد و خواهان محدود شدن قدرت آن در ایندو پاسیفیک است.
اکنون به نظر می رسد، نوعی توافق بین این چهار کشور برای جلوگیری از توسعه حضورو نفوذ پکن در این منطقه شکل گرفته است.
در سند امنیتی دولت «جو بایدن» موسوم به «راهنمای موقت راهبرد امنیت ملی» ضمن اشاره به افزایش تاثیرگذاری چین در عرصه جهانی تصریح شده که چین تنها رقیبی است که می‌تواند قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و فناوری خود را برای اعمال چالشی پایدار بر نظام باثبات بین‌المللی ترکیب کند.
لبه تیز انتقادات واشنگتن بر اقدامات چین در ابعاد مختلف اقتصادی و تجاری، نظامی و امنیتی و حقوق بشری متمرکز شده و اکنون در صدد مهارچین از جمله از طریق اقدامات مشترک با متحدان خود در حوزه ایندو پاسیفیک است.
آمریکا مدعی است اقدامات چند سال اخیر چین به ویژه در دریای چین جنوبی موجب به خطر افتادن آزادی کشتیرانی و تهدید امنیت کشورهای این حوزه آبی شده است.
ضمن این که پکن با جدیت به احداث جزایر مصنوعی با هدف توسعه قلمرو آبی در راستای اهداف اقتصادی و استراتژیک خود در دریای چین جنوبی ادامه می دهد. لذا آمریکا به همراه متحدانش به تقویت حضور نیروهای دریایی و هوایی خود در این منطقه پرداخته است.
با این حال برخی تحلیلگران بر این باورند که ایالات متحده، به رغم هزینه‌های هنگفت نظامی‌اش، در جنگی تمام عیار با چین بازنده خواهد بود. دریاسالار «فیلیپ دیویدسون» می گوید: "ارتش چین طی شش سال آینده بر ارتش آمریکا «برتری» خواهد یافت و ناگزیر وضعیت موجود در شرق آسیا را دگرگون خواهد کرد."
آمریکا اخیرا ائتلاف سه گانه ای را با همراهی بریتانیا و استرالیا موسوم به «آکوس» AUKUS تشکیل داده که آشکارا در راستای تقویت همکاری نظامی، تسلیحاتی و سایبری با هدف مقابله با گسترش قدرت نظامی چین است.
دولت بایدن حتی حاضر شده تا زیر دریایی های هسته ای در اختیار استرالیا قرار دهد که اعتراض شدید پکن را به دنبال داشته است. با این حال واشنگتن در راستا معیارهای دوگانه اش، این اقدام خود را در راستای اشاعه هسته ای تلقی نمی کند.
در حالی که تجهیز استرالیا به این زیردریایی ها منجر به تشویق و تحریک دیگر کشورهای این منطقه برای کسب توانمندی مشابه و تشدید مسابقه تسلیحاتی خواهد شد.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
«کوآد»، راهبرد آمریکا در شرق آسیا برای مهار چین
واکنش چین به برگزاری اجلاس سران کواد
