نهایی شدن پیش نویس طرح صلح افغانستان در آستانه نشست استانبول در شرایطی است که به گفته رسانه های افغانستانی، «محمداشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان، طرح سه مرحله‌ای را به عنوان «نقشه راه صلح» این کشور برای نشست ماه جاری استانبول ترکیه، پیشنهاد کرده است.
آتش بس دائمی، برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری، ترسیم چارچوب قانون اساسی، بازگشت آوارگان و طرح توسعه افغانستان از جمله مفاد طرح سه مرحله ای اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان برای نشست استانبول است.
نشست استانبول ترکیه در مورد صلح افغانستان بیست و هفتم ماه جاری برگزار خواهد شد. در این نشست ده روزه تلاش خواهد شد تا دولت افغانستان، گروه طالبان و گروه‌های مختلف سیاسی درباره پایان جنگ و آینده سیاسی این کشور به توافق برسند.
ارایه نقش راه صلح افغانستان از سوی اشرف غنی در شرایطی است که پیشتر دولت آمریکا، پیشنهاد تشکیل دولت موقت در افغانستان را با حضور نمایندگان گروه طالبان داده بود که با مخالفت اشرف غنی روبه‌رو شد.
تاثیر منفی مداخله گیری‌های آمریکا در فرایند صلح افغانستان
همزمان با نهایی شدن طرح صلح افغانستان در نشست استانبول، «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان برای چندمین بار برای دیدار با مقامات افغانستان درباره طرح ایجاد دولت مشارکتی با گروه طالبان به کابل آمده است.
خلیلزاد تاکنون دوبار با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان و برخی شخصیت‌ها و چهره‌های سیاسی این کشور رایزنی کرده است.
آخرین رایزنی های خلیلزاد در افغانستان در حالی ادامه دارد که مذاکرات صلح افغانستان بین دولت کابل و گروه طالبان به منظور پایان جنگ و درگیری در این کشور از سال گذشته در قطر آغاز و اخیرا نیز در مسکو پایتخت روسیه دنبال شده و قرار است در اواخر ماه جاری در استانبول ترکیه هم دنبال شود.
از منظر بسیاری از ناظران سیاسی کارشکنی و مداخله گیری‌های آمریکا در فرایند صلح افغانستان باعث شده تاکنون این مذاکرات نتیجه‌ای نداشته باشد و این کشور در ماه‌های اخیر نیز شاهد تشدید خشونت‌ها باشد.
افزون براین، طالبان در مذاکرات صلح افغانستان، خواهان کناره گیری دولت اشرف غنی از قدرت و فراهم شدن زمینه برای برپایی نظام امارت اسلامی در افغانستان باشد، مدلی که بر خلاف خواسته عموم مردم این کشور و در تضاد با قانون اساسی افغانستان است.
به همین دلیل مردم افغانستان از دولت این کشور انتظار دارند هر گونه طرح برای ترغیب طالبان به خاتمه جنگ و برقراری آتش بس دائمی نباید به بهای از دست رفتن دستاوردهای کلان ملی از جمله مسئله قانون اساسی، انتخابات و دموکراسی در افغانستان باشد.
با درک همین ملاحظات هم است که برخی کارشناسان افغانستانی بر این باورند، فشار آمریکا برای تحمیل نظرات خود در نشست استانبول، صلح دائمی و پایدار برای افغانستان به ارمغان نمی آورد.
«محمد عاصم» کارشناس سیاسی افغاستان در این باره می گوید: "در نشست استانبول ترکیه، دستیابی به یک موضع واحد بین دولت، احزاب سیاسی و شورای مصالحه ملی افغانستان دشوار به نظر می رسد و در نهایت آمریکا طرح خود را به مردم تحمیل می کند. خط و نشان های اخیر ، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به دولت افغانستان نیز نشان از تحمیل خواسته واشنگتن دارد."
«نصیراحمد اندیشه» معاون سابق وزارت امور خارجه افغانستان معتقد است: "اگر طرف‌های افغانستان از خود درایت، هوشیاری و توانمندی نشان ندهند و در راه منافع مردم گام بر ندارند مجبور می شوند که برنامه تحمیلی آمریکا را بپذیرند و در این صورت نیز هرگونه صلحی شکننده خواهد بود."
ارایه چنین تحلیلی از سوی برخی کارشناسان سیاسی افغانستانی درشرایطی است که نشست صلح استانبول با پیشنهاد آمریکا شکل گرفته است و طبیعی است در نشست ترکیه، دولتمردان آمریکا نقش میانجیگرانه بازی نمی کند و به دنبال حصول نتایج سیاسی خود در افغانستان هستند.
به بیان دیگر دولت آمریکا تلاش می کند، اهدافی را که در 20 سال اشغال نظامی افغانستان به دست نیاورده است، از طریق نشست استانبول کسب نماید.
در مجموع باید گفت، از آنجا که قرار است در نشست استانبول، درباره نظام سیاسی آینده افغانستان و همچنین روند صلح این کشور که بیش از چهار دهه درگیر جنگ و ویرانی است، تصمیم‌های جدیدی اتخاذ شود، به نظر می‌رسد نشست استانبول برای افغانستان حایز اهمیت باشد.
اگر چه آمریکا مایل است وانمود کند در استانبول نشستی مانند کنفرانس بن برای آینده سیاسی افغانستان تلاش خواهد کرد، اما آنچه مسلم است اینکه طرحی که آمریکایی ها به دنبال به کرسی نشاندن آن در نشست استانبول هستند با طرحی که اشرف غنی به دنبال ارایه آن در نشست صلح استانبول است، در تقابل با یکدیگر قرار دارد.
شاید با درک همین ملاحظات هم است که شورای عالی مصالحه ملی افغانستان نیز در بیانیه‌ای تاکید کرده که در طرح پیشنهادی نهایی در نشست استانبول به صورت کلی بر اصل نظام جمهوری اسلامی، حقوق اساسی و بنیادی شهروندان، حقوق بشر، انتخابات براساس اصل یک فرد یک رأی، مشارکت عادلانه و معنادار همه در نظام، پایان دایمی جنگ و خشونت در کشور و ضمانت‌های قوی منطقه‌ای و بین‌المللی برای تطبیق موافقتنامه صلح در صورت توافق تأکید شده است.
نویسنده: فرهاد همتی
117
بیشتر بخوانید:
درخواست اشرف غنی از گروه طالبان
طرح سه مرحله ای «محمداشرف غنی» در مذاکرات با گروه طالبان
