به گزارش ژاپن تایمز، دو رهبری که بیشترین مسئولیت را در قبال پایان صلح آمیز جنگ سرد به عهده دارند، «رونالد ریگان» رئیس جمهوری پیشین آمریکا و «میخائیل گورباچف» رهبر اتحاد جماهیر شوروی هستند.
این دو همچنین با ترکیبی از اقدامات یکجانبه و همچنین توافق های دوجانبه، آغاز کننده اصلی روند کاهش سلاح ها هسته ای به شمار می روند.
اما نیروی محرک این اقدام سخنرانی سالیانه ریگان در 25 ژانویه 1984 بود که در آن بر این موضوع تاکید کرد که جنگ هسته ای برنده ای ندارد و هیچ گاه نباید آغاز شود.
اکنون، به نظر می رسد، جانشینان این دو یعنی «دونالد ترامپ» و «ولادیمیز پوتین» روسای جمهوری امریکا و روسیه مصمم هستند تا رقابت دوران جنگ سرد را احیا کرده و رقابت در زمینه تسلیحات هسته ای را آغاز کنند.
این دو همچنین در تلاش برای به دست آوردن پیشرفت های تکنولوژیکی و توجیه های قانونی برای به دست آوردن سلاح های هسته ای قابل استفاده هستند.
پوتین در سخنرانی سالیانه خود در روز اول ماه مارس، از انواع جدیدی از سلاح های هسته ای شکست ناپذیر سخن گفت که قادر است سد هرگونه دفاعی را بشکند و برد آن به هرنقطه از جهان برسد.
بدون هیچگونه تعجبی، بیشتر رسانه های جهان بر این ادعا متمرکز شده و اعلام عمومی این موضوع را به انتخابات ریاست جمهوری 18 مارس ربط دادند.
مهمترین بخش در سخنرانی پوتین تاکید بر این موضوع بود که تلاش ها برای مهار روسیه با شکست روبه رو شده است.
پوتین در این سخنان تصریح کرد، پس از سقوط شوروی، امریکا بار دیگر استفاده از ضعف اقتصادی، سیاسی و نظامی آن کشور تلاش کرد تا روسیه را به عنوان یک بازیگر بین المللی به کنار زند (به طوری که در سال 1999 تلاش کرد تا با جدا کردن کوزوو از صربستان، این کشور را تجزیه کند) و ناتو را به مرزهای روسیه نزدیک تر کند.
توجیه آمریکا و روسیه برای به روزرسانی صنعت هسته ای خود
امریکا و روسیه به روز سازی صنعت هسته ای خود و افزودن سلاح های جدید را با تاکید بر ضرورت مقابله با تهدید ناشی از کشورهایی همچون کره شمالی توجیه می کنند.
از سوی دیگر اما نام بردن از روسیه و چین به عنوان دو تهدید مهم استراتژیک در اسناد رسمی امریکا در سال 2018، ابعاد جدیدی از این موضوع را روشن کرد.
در بررسی جدید وضعیت هسته ای امریکا سه اتهام ضد روسیه و چین وارد شده است که عبارتند از:
اضافه شدن انواع جدیدی از توانائی های هسته ای به سلاح های هسته ای این دو کشور، افزایش تحرکات نیروهای هسته ای در بخش برنامه ریزی و استراتژی و سوم، رفتارهای خشونت آمیز این دو کشور از جمله در بخش صنعت فضایی و فضای سایبری.
در همین حال به نظر می رسد روسیه در حال توسعه سیستم های تهاجمی است که به راحتی بتوانند از دفاع ضد موشکی امریکا فرار کرده و یا در آن نفوذ کند.
از سوی دیگر، چین و روسیه طی سال های اخیر بارها در خصوص استقرار سیستم دفاع موشکی امریکا در شرق اروپا و اقیانوس آرام شکایت کرده اند.
ضعف سیستم های دفاع موشکی
یکی از مهمترین ضعف های سیستم دفاع موشکی همواره این بوده است که طرف دیگر به راحتی می تواند تدابیری را برای نفوذ در آن اتخاذ کند.
همانطور که چین و روسیه نگران بوده اند، واشنگتن در سال های اخیر از تعهدات خود به مسکو فاصله زیادی گرفته و چین را در وضعیت آسیب پذیری متقابل قرار داده است که چنین حالتی می تواند پایه اساس بازدارندگی و ایجاد احساس تخریب متقابل باشد.
امریکا در مقابل اولویت هسته ای خود را که به این کشور اجازه می دهد سلاح های هسته ای خود را در مواقعی خاص به کار گیرد، حفظ کرده و ادامه می دهد.
در واقع سخنرانی سالیانه پوتین تاکیدی بر این بود که روسیه اجازه وقوع چنین امری را نخواهد داد.
پوتین در این سخنان تاکید کرد زمانی که «جرج بوش» رئیس جمهوری وقت امریکا در سال 2001 از معاهده ضد موشک بالستیک 1972 خارج شد، به هشدارهای روسیه هیچ توجهی نکرد.
جرج بوش، رئیس جمهوری پیشین آمریکا
زبانی که پوتین در این سخنرانی به کار برد یادآور دوران جنگ سرد بود.
همزمان با ایراد این سخنان از سوی پوتین، پشت سر وی تصاویر ویدئویی پخش می شد که محتوای آن هدف قرار گرفتن ایالت فلوریدای امریکا با موشک هایی مسلح به کلاهک هسته ای پخش می شد.
پوتین در واقع سعی کرد تا قدرت نظامی روسیه را به رخ کشیده و سیستم های سلاح های جدیدی مانند هواپیماهای بدون سرنشین زیر آب، موشک های بالستیک بین قاره ای و یک موشک کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته ای را به نمایش گذاشت.
این اتفاق پس از آن بود که وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) در ماه فوریه از برنامه ای برای راه اندازی برنامه یک تریلیون و 200 میلیارد دلاری برای بروز رسانی سلاح های استراتژیک هسته ای زمینی، دریایی و هوایی این کشور خبر داد.
پنتاگون
مسکو و واشنگتن اما پیش تر متعهد شده بودند تا از معاهده «استارت جدید» که در سال 2010 میان دو کشور به امضا رسید، اطاعت کنند.
بر اساس این معاهده، امریکا و روسیه هریک ملزم شده اند تا شمار سلاح های هسته ای خود را به 1550 عدد کاهش دهند.
اما هیچ توافق دیگری میان دو کشور برای ملزم بودن به این توافق امضا نشد.
در واقع دو کشور اکنون در تلاش هستند تا سلاح هایی که بر اساس توافقنامه «استارت جدید» نگه داشته اند را گسترش داده و به روز رسانی کنند و همچنین سیستم های جدیدی که در این معاهده به انها اشاره نشده است را به ناوگان هسته ای خود بیفزایند.
دو کشور در عین حال همه این اقدامات خود را تدافعی و با هدف مقابله با تحرکات احتمالی طرف مقابل توصیف می کنند.
امریکا مدعی است با هدف جلوگیری از استفاده روسیه از سلاح هسته ای در یک جنگ محدود، زیردریایی هایی که در آب های کم عمق به کار گرفته شده و موشک های بالستیک از آنها پرتاب می شود، و همچنین موشک های کروز قابل پرتاب از دریا را توسعه می دهد.
نتیجه نهایی احیای جنگ سرد است که در آن مسکو و واشنگتن تلاش می کنند با استفاده از سلاح های هسته ای جدید یکدیگر را از بین ببرند.
تشدید لفاظی ها در خصوص توسعه سلاح های هسته ای و بکارگیری آنها از سوی دو کشور، عادی سازی گفتمان استفاده از سلاح های هسته ای را به خطر می اندازد.
در رابطه با مدرنیزه کردن و ارتقای فن آوری، این اقدام تنها وسوسه ای برای توسعه دکترین جنگ هسته ای با استفاده از بمب های با عملکرد پایین خواهد بود.
ناامیدی جامعه جهانی از خلع سلاح هسته ای
هرچه پوتین و ترامپ تلاش بیشتری برای پراهمیت جلوه دادن نقش سلاح های هسته ای در تامین امنیت این کشورها به خرج می دهند، از ان طرف تلاش ها برای خلع سلاح هسته ای کره شمالی و همچنین ترغیب دیگر کشورها از جمله ژاپن و کره جنوبی به خودداری از تلاش برای دسترسی به این سلاح ها با شکست روبه رو می شود.
در همین حال، کره شمالی هیچ علاقه ای برای محدود کردن برنامه هسته ای و موشکی خود نشان نداده است.
از آن سو، چین در حال گسترش و توسعه سلاح های کوچک هسته ای خود است، و هند و پاکستان نیزر در حال توسعه و به روز رسانی سلاح های هسته ای خود هستند.
این موضوع همچنین به ناامیدی جامعه بین المللی از موضوع خلع سلاح هسته ای دامن می زند، چرا که مهمترین تلاش در این زمینه"معاهده استارت جدید" با شکست روبه رو شده است.
مترجم: خزائی
116/111
بیشتر بخوانید:
نماینده سازمان ملل در امور خلع سلاح : چگونگی استفاده از سلاح های شیمیایی در این مرحله قابل تایید نیست
دولت ترامپ، متعهد به خلع سلاح دائمی کره شمالی
آلمان خواستار رهبری اروپا در زمینه خلع سلاح هسته‌ای/ تحلیل
