روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال نوشت: «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه در دیداری که روز ۱۶ ژوئن با «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا داشته با درخواست او برای هرگونه نقش‌‌آفرینی از سوی واشنگتن در کشورهای آسیای مرکزی مخالفت کرده است. پوتین با این مخالفت مانع اجرای برنامه‌هایی از سوی آمریکا برای مبارزه با به اصطلاح«خطرهای تروریستی» بعد از خروج نظامیان آمریکا از افغانستان شده است.
این مراوده میان سران روسیه و آمریکا که برای اولین بار رسانه‌ای می‌شود امیدهای دولت بایدن برای مستقر کردن پهپاد و نیروهای نظامی در کشورهای هم‌جوار افغانستان را پس از خروج نیروهای آمریکایی نقش بر آب کرد.
افشای این مساله در برهه کنونی نشان می دهد که آمریکا قصد داشته تا پس از خروج از افغانستان برای تداوم نظارت بر اوضاع این کشور ، در مناطق هم جوار افغانستان به ویژه در آسیای مرکزی حضور نظامی پیدا کند ، اما پوتین به این درخواست روی خوش نشان نداده است.
آمریکا به بهانه تداوم جنگ با تروریسم و نیز زیر نظر داشتن اوضاع افغانستان ، از چند ماه قبل مساله استقرار احتمالی نظامیان آمریکایی در کشورهای همسایه افغانستان به ویژه در آسیای مرکزی را مطرح کرده بود.
با تکمیل خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، پنتاگون اذعان کرد که توانایی‌های نظامی و اطلاعاتی برای نظارت و مقابله با گروه‌های تروریستی در داخل افغانستان مانند القاعده و داعش محدود می‌شود، اما مدعی بود که از خارج از افغانستان تهدیدهای تروریستی را زیر نظر خواهد داشت.
امیدواری پنتاگون این بودکه هواپیماهای تجسسی و دیگر امکانات را در یک یا چند کشور همسایه افغانستان مستقر کند، اما عملا با مخالفت شدید روسیه نتوانست اقدامی در این زمینه صورت دهد.
مخالفت پوتین نشان می‌دهد مسکو بیشتر مصمم به حفظ آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق حوزه نفوذش است تا اینکه بخواهد با آمریکا بر سر حفظ نفوذ و نظارتش بر افغانستان از طریق این منطقه به همکاری بپردازد.
اساسا روسیه دیدگاه مثبت و خوش بینانه ای به حضور آمریکا در آسیای مرکزی نداشته و قبلا نیز با برپایی پایگاه های آمریکایی در کشورهایی مانند قرقیزستان و ازبکستان صرفا به دلیل مساله مبارزه با تروریسم موافقت کرده بود.
با این حال در سال های بعد و بسته شدن پایگاه های آمریکا در این دو کشور ، مسکو با هر گونه حضور نظامی واشنگتن در این منطقه مخالفت ورزیده و آن را در راستای کسب جای پا و مقابله با نفوذ سنتی روسیه در این آسیای مرکزی تلقی کرده بود.
در این راستا «ضمیر کابلوف Zamir Kabulov» نماینده رئیس‌جمهور روسیه در امور افغانستان چندی قبل صراحتا اعلام کرد که خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان نباید به استقرار این نیروها در آسیای مرکزی بینجامد.
رویدادی که پس از حملات 11 سپتامبر 2001 و آغاز به اصطلاح جنگ جهانی آمریکا علیه تروریسم رخ داد و واشنگتن به این بهانه در کشورهای ازبکستان و قرقیزستان دارای پایگاه های نظامی شد. با این حال این پایگاهها با توجه به مخالفت های فزاینده داخلی و خارجی در سال های بعد برچیده شدند.
تجربه قبلی نشان داده که واشنگتن از این مساله در راستای گسترش حضورو نفوذ خود در این کشورها سوء استفاده می کند.همین امر موجب مخالفت جدی مسکو با این مساله شد.
مقامات روس معتقدند که واشنگتن در سالهای اشغال افغانستان تلاش کرد از این کشور به عنوان پایگاهی برای افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی در منطقه استفاده کندو اکنون نقشه مشابهی را در باره آسیای مرکزی مد نظر دارد.
«مایا کارلین Maya Carlin» تحلیلگر سیاسی می گوید: مسکو و پکن هر کدام اهداف متفاوتی را در افغانستان دنبال می کنند، اما هر دو خواهان کاهش نفوذ آمریکا نه تنها در این کشور بلکه در آسیای مرکزی هستند.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
112
بیشتر بخوانید:
بورل: آنچه در افغانستان روی داد فاجعه بود/ آسیای میانه به منطقه بهتری برای اتحادیه اروپا تبدیل خواهد شد
بایدن: دولت افغانستان به توصیه من برای ضرورت سازش با طالبان توجه نکرد
