پنج شنبه 20 اردیبهشت 1403

خواص درمانی زیره، ادویه معطر

چهار شنبه 17 اسفند 1401 - 11:0:28 [ آخرین بروزرسانی: سه شنبه 23 خرداد 1402 - 14:14:29 ]

ایران پرس: زیره از گیاهان بومی ایران در نواحی کرمان در مرکز و مناطق شمال غربی و شمال شرقی کشور کشت می شود.

زیره با نام لاتین BULBOCASTANUM CARUM یکی از اقلام صادراتی ایران است.

زیره از نظر مشخصات گیاه شناسی، گیاهی علفی، پایا و بدون کرک به ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر و دارای ساقه راست است.

ریشه این گیاه دوکی شکل و برگهایی با بریدگی هایی نازک و نخی شکل به رنگ سبز روشن دارد. گلهای آن کوچک، سفید یا صورتی و مجتمع به صورت چتر مرکب است. میوه اش بیضی شکل به طول 4 تا 6 میلی متر و به قطر 1 تا 1/5 میلی متر به رنگ قهوه ای شکلاتی یاقهوه ای مایل به زرد و شفاف است.

قسمت مورد استفاده زیره در واقع همین میوه گیاه است که بوی آن بسیارمعطر، قوی، مطبوع و طعم آن تند و کمی سوزاننده و معطراست.

انواع مختلف زیره

انواع مختلفی از زیره بر اثر کشت متوالی آن بدست آمده است که هریک از نظر ابعاد میوه و رنگ آن با دیگری تفاوت دارد؛ از جمله می توان به نوع زیره سبز اشاره نمود که در برخی نواحی مرکزی و شرق ایران به میزان زیاد کشت می گردد و دارای خواصی مشابه با زیره سیاه است.

از نظر ترکیبات شیمیایی زیره دارای 8 درصد تانن، ماده روغنی به رنگ سبزو به مقدار 7 تا 15 درصد، موم، موسیلاژ، مواد رزینی، مواد قندی مختلف، 19 تا 20 درصد مواد ازته و 2/5 تا 9 درصد اسانس است.

مواد تشکیل دهنده میوه (دانه) زیره مخصوصا اسانس آن بر حسب مشخصات محل رویش گیاه و اختصاصات زمین زراعتی و غیره فرق می کند.

اسانس زیره از له شده میوه گیاه به وسیله تقطیر با بخار آب حاصل می گردد. از اساس زیره به مقدار 3 تا 4 قطره بر روی یک قند کوچک برای تحریک اشتها،تسکین یافتن گرفتگی غیر ارادی ماهیچه های معده و در راشیتیسم استفاده بعمل می آید.

خواص درمانی زیره

زیره از نظرخواص درمانی دارای اثر نیرو دهنده، تقویت کننده عمل هضم، ضدنفخ، مدر، ضد تشنج و ضد عفونی کننده و رفع تنگی نفس است، لذا مصرف زیره با توجه به صفاتی که از نظر درمانی دارد در معالجه بیماری‌های مختلف مانند ضعف عمل دستگاه گوارش، دل پیچه کودکان، ضعف اعصاب و موارد دیگر معمول است.

در دامپزشکی نیز از زیره استفاده های گوناگون می شود. از گرد زیره به عنوان ادویه و چاشنی در تهیه برخی غذاها مانند سوپ، نان، پنیر، نانهای قندی و غیره استفاده می شود.